ZZP'ers opgelet: een beroep op het belemmeringsverbod is toegestaan!

Van een terbeschikkinggestelde arbeidskracht, naar een rechtstreeks dienstverband bij de inlener, wie wil dat niet? Om deze switch naar vast werk mogelijk te maken, is in de wet ten behoeve van arbeidskrachten het belemmeringsverbod opgenomen.

Wat is een belemmeringsverbod?

Het belemmeringsverbod, opgenomen in artikel 9a van de Wet allocatie arbeidskrachten voor intermediairs (Waadi), luidt als volgt: ‘Degene die arbeidskrachten ter beschikking stelt legt geen belemmeringen in de weg voor de totstandkoming van een arbeidsovereenkomst na afloop van de terbeschikkingstelling tussen de ter beschikking gestelde arbeidskracht en degene aan wie hij ter beschikking is gesteld’.

Voorbeeld: als Jan bij bedrijf X als uitzendkracht werkt en vervolgens na afloop van zijn uitzendperiode van bedrijf X een arbeidsovereenkomst aangeboden krijgt, mag het voormalige uitzendbureau dat Jan detacheerde bij bedrijf X, hem niet belemmeren in het aangaan van dit directe dienstverband. Een non-concurrentie- of relatiebeding die de overstap zou verbieden, is dan ook nietig.

De Hoge Raad over het belemmeringsverbod

De Hoge Raad heeft zich in een beschikking van 14 april 2017 uitgelaten over de vraag tot wie de bescherming van het belemmeringsverbod zich uitstrekt. In die zaak ging het, anders dan in het voorbeeld van Jan, om een gedetacheerde arbeidskracht die na afloop van de uitzendperiode, als zzp’er werkzaamheden bij die voormalige inlener ging verrichten. Een van de vragen die zich voordeed, was of deze zzp’er zich ook kon beroepen op het belemmeringsverbod.

Bij de bepaling van de reikwijdte van het belemmeringsverbod zoekt de Hoge Raad aansluiting bij de tekst van de Europese Uitzendrichtlijn (2008/104/EG) en de relevante rechtspraak daarover van het Europese Hof van Justitie. Artikel 9a Waadi is immers tot stand gekomen na de implementatie van deze Europese Richtlijn in de Nederlandse wetgeving.

In de kern kan uit de overwegingen van de Hoge Raad worden afgeleid, dat de bescherming van het belemmeringsverbod niet alleen ziet op het sluiten van een ‘arbeidsovereenkomst’. Het verbod ziet op de totstandkoming van een ‘arbeidsverhouding’. Het begrip ‘arbeidsverhouding’ dient uitgelegd te worden in de zin van de Europese Uitzendrichtlijn en daarvan is sprake indien:

1) een persoon gedurende een bepaalde tijd;
2) voor een ander;
3) onder diens leiding;
4) prestaties levert en in ruil daarvoor een vergoeding  ontvangt.

Het Hof ‘s-Hertogenbosch past dit toe

De zaak werd terugverwezen naar het Hof ‘s-Hertogenbosch zodat het hof kon onderzoeken of in de onderhavige zaak de rechtsverhouding van de zzp’er met de voormalige inlener kan worden aangemerkt als een arbeidsverhouding in de zin van de Europese Uitzendrichtlijn. Het hof beantwoordt deze vraag bevestigend en komt daarmee tot de conclusie dat óók de zzp’er een beroep toe kan komen op het belemmeringsverbod. De bescherming van het belemmeringsverbod strekt zich aldus niet alleen uit tot werknemers die op basis van een arbeidsovereenkomst bij de voormalige inlener in dienst treden.

Belangrijke kanttekening

Let wel, het voorgaande betekent niet dat elke zzp’er die werkzaamheden verricht voor de voormalige inlener, per definitie een beroep op het belemmeringsverbod toekomt. Er dient telkens getoetst te worden of de rechtsverhouding tussen die zzp’er en de voormalige inlener, aangemerkt kan worden als arbeidsverhouding in de zin van de Europese Uitzendrichtlijn.

Meer weten over het onderwerp, neem dan contact op met Ilaha Muhseni van onze arbeidsrecht sectie.